12

La parochia est, depuis l’origine, le principal maillon de la christianisation des masses urbaines, le lieu autour duquel s’organise toute la vie spirituelle d’une communauté. À ce titre, force est de constater que celle-ci s’impose, de facto, comme le cadre essentiel de la réformation. Ainsi, à partir de comptes particuliers, ceux d’une paroisse urbaine de l’Artois, il apparaît possible d’éclairer les modalités, le rythme aussi, de l’introduction de la réforme catholique dans la cité épiscopale d’Arras à l’heure de l’épiscopat charnière de Guy de Sève de Rochechouart. La paroisse de La Madeleine d’Arras se distingue aussi par nombre d’autres caractéristiques intéressantes. Il appert, par exemple, qu’elle était comme le laboratoire paroissial de l’abbaye Saint-Vaast, de laquelle elle dépendait, en matière de gestion spirituelle et temporelle. Nul conteste donc que cette analyse, ramassée sur quelques décennies, des comptes de fabrique de la paroisse de Sainte-Marie-Madeleine d’Arras a beaucoup à nous dire, et de l’organisation des cures ressortissant de la puissante communauté védastine, et des vicissitudes de la réformation catholique artésienne.

Christophe DELPORTE, On Making Good Use of One’s ‘Golds’, or Arras Sainte-Marie-Madeleine’s Parish’s Accounts (1669-1730). The parochia has been, since the origins, the major link in the christianization of the urban masses, the focus around which the whole spiritual life of a community organizes itself. In this respect, one is forced to admit that it imposes itself, de facto, as the essential framework of the Reformation. Thus, thanks to the analysis of local accounts, those of an urban parish in Artois, it seems possible to shed light on the modalities, the pace even, of the introduction of Catholic Reformation in the bishop’s seat city of Arras, at the time of Guy de Sève de Rochechouart’s watershed episcopate. Arras’s La Madeleine’s parish distinguishes itself as well by a number of other interesting characteristics. It looks that, for example, it worked as the spiritual laboratory of Saint-Vaast’s Abbey, from which it depended both in terms of spiritual management as in terms of temporal management. No one will deny then that this analysis, concentrated on a few decades, of the works accounts of Sainte-Marie-Madeleine’s parish in Arras has a lot to deliver both on the organization of the vicarships belonging to the powerful Saint-Vaast community and the vicissitudes of Catholic Reformation in Artois.

De parochia is al van in het begin de voornaamste schakel geweest in de christianisering van de stedelijke volksmassa. Het was het centrum van het geestelijk leven van een gemeenschap. Om die reden stelt men ook vast dat zij de facto het essentiële kader is voor de contrareformatie. Uitgaande van particuliere rekeningen van een stadsparochie van Atrecht, is het mogelijk licht te werpen op de omstandigheden en het ritme van de invoering van de contrareformatie in de bisschopsstad Atrecht, tijdens het cruciale bewind van Guy de Sève de Rochechouart. De Magdaleneparochie in Atrecht heeft nog andere interessante kenmerken. Zij was, bij voorbeeld, het parochiaal laboratorium van de Sint-Vaastabdij, waar zij van afhing op het gebied van geestelijk en temporaal beleid. Deze analyse, steunend op de rekeningen van de kerkfabriek van de Heilige Maria-Magdalenaparochie te Atrecht, gedurende een paar decennia, brengt heel wat aan het licht over de organisatie van de pastorijen die afhingen van de machtige gemeenschap van Sint-Vaast en over de lotgevallen van de contrareformatie in Atrecht.